Werken op zondagen en feestdagen: wat zegt de wet?

Mag werken op een zondag?

De wetgeving is heel duidelijk: werken op een zondag is verboden. België zou België echter niet zijn als er geen uitzonderingen waren. Zo mag u toch medewerkers tewerkstellen als zij een activiteit uitvoeren die op geen enkele andere dag gedaan kan worden. Ook wanneer u onder een sector valt met een aparte regeling, mag u in sommige gevallen open blijven. We bespreken elke uitzondering grondiger hieronder.

Afwijkingen voor alle ondernemingen

Elke onderneming, ongeacht de sector, mag medewerkers op zondag inschakelen voor werkzaamheden die niet op een andere dag van de week kunnen worden uitgevoerd. Het gaat dan heel specifiek om de volgende taken:

• toezicht op de bedrijfsruimte;
• schoonmaken, herstellen en onderhouden, op voorwaarde dat deze werkzaamheden nodig zijn voor de regelmatige voortzetting van het bedrijf;
• werkzaamheden buiten de productie die nodig zijn voor de regelmatige hervatting van het bedrijf de volgende dag;
• arbeid om het hoofd te bieden aan een voorgekomen of dreigend ongeval;
• dringende arbeid aan machines of materieel en arbeid die door een onvoorziene noodzakelijkheid wordt vereist;
• arbeid om beschadiging van grondstoffen of voortbrengselen te voorkomen.

Afwijkingen voor specifieke ondernemingen

Er zijn ook heel wat ondernemingen waarvoor de overheid bewust uitzonderingen heeft ingebouwd. Het gaat bijvoorbeeld om:

• horeca;
• dagbladondernemingen;
• ondernemingen die autoparkterreinen uitbaten;
• instellingen en diensten die geneeskundige, profylactische of hygiënische verzorging verlenen;
• apotheken, drogisterijen en winkels van genees- of heelkundige toestellen;
• bedrijven voor radio- en televisiedistributie;
• ondernemingen voor het verhuren van vervoermiddelen;
• beenhouwerijen en bakkerijen;
• kleinhandelszaken in badplaatsen, luchtkuuroorden en toeristische centra;
• seizoensgebonden bedrijven;
• ...

Hotels mogen bijvoorbeeld klanten bedienen op zondag en theaters en musea mogen voorstellingen en tentoonstellingen organiseren. Ook ziekenhuizen en andere zorginstellingen mogen personeel inzetten om de nodige zorg te verlenen.

Om te weten wat de uitzonderingen precies inhouden, is het belangrijk dat u de wetgeving en meer bepaald de koninklijke besluiten over zondagsarbeid leest. Zo zijn er ondernemingen die elke zondag van het jaar open mogen blijven en andere die maar een paar dagen of enkel halve dagen mogen draaien.

• Goed om te weten: voor bepaalde kleinhandelszaken zijn er niet alleen regels in de wet vastgelegd, maar ook in collectieve arbeidsovereenkomsten (cao's). Sla ook die er dus op na!

Afwijkingen voor speciale evenementen

Als uw onderneming wil deelnemen aan een salon, tentoonstelling, jaarbeurs, nijverheids- of landbouwtentoonstelling, markt, optocht of sportmanifestatie, en dat evenement op een zondag plaatsvindt, mag u meestal ook personeel tewerkstellen.

Dit is echter uitzonderlijk en u moet nog steeds de andere regels volgen. Als er voor uw sector bepaald is dat werknemers maar 6 zondagen per jaar mogen werken, bijvoorbeeld, moet u erop letten dat u dat maximum niet overschrijdt. Ook hier zijn de koninklijke besluiten uw beste raadgever.

Inhaalrust bij werken op zondag

Wanneer een werknemer op zondag werkt, heeft hij of zij recht op inhaalrust:

• Een volledige dag als de medewerker meer dan vier uur presteert op een zondag.
• Een halve dag als de medewerker minder dan vier uur presteert.

Deze inhaalrust is onbetaald en moet binnen zes dagen na de gewerkte zondag worden toegekend (tenzij de wet een andere regeling treft voor uw onderneming). De inhaalrust moet op een gewone werkdag vallen, zodat de werknemer effectief een rustdag krijgt ter compensatie van de gewerkte zondag

• Ook interessant: Alles wat u moet weten over overuren

En wat met feestdagen?

België kent verschillende feestdagen zoals Nieuwjaarsdag, Paasmaandag en de nationale feestdag. Feestdagen worden gelijkgesteld met zondagen en dat betekent drie dingen:

• In principe mag er geen arbeid worden verricht.
• Echter, als zondagsarbeid is toegestaan voor een bepaalde activiteit of binnen een bepaalde onderneming, geldt deze toestemming doorgaans ook voor feestdagen.
• Maar ook hier moeten werkgevers de regels voor zondagswerk volgen: als het aantal dagen of uren beperkt is, geldt die beperking ook voor feestdagen.

Inhaalrust bij werken op een feestdag

Wanneer een werknemer op een feestdag werkt, heeft hij of zij recht op inhaalrust:

• Een volledige dag als de medewerker meer dan vier uur presteert op een feestdag.
• Een halve dag als de medewerker minder dan vier uur presteert.
• Voor deeltijdse medewerkers komt de inhaalrust overeen met het aantal gewerkte uren.

Deze inhaalrust is betaald en moet binnen zes weken na de gewerkte feestdag worden toegekend (tenzij de wet een andere regeling treft voor uw onderneming). Ook hier moet de inhaalrust op een gewone werkdag vallen.

Werkuren opvolgen? Met Kelio wordt dat kinderspel

Het opvolgen van werkroosters op zon- en feestdagen kan een uitdaging zijn voor werkgevers. Met de tijdregistratiesoftware van Kelio bent u altijd mee. De software houdt bij wie wanneer werkt, deelt planningen met het hele team én stuurt de gepresteerde uren automatisch door naar uw payrollpartner. Zo kan iedereen efficiënt werken en worden fouten geminimaliseerd.

Ontdek de tijdregistratiesoftware van Kelio