Alles over overuren
In een bedrijf behoren overuren tot de bekende begrippen, maar we beheersen niet altijd de nuances ervan. De Belgische regelgeving is complexer dan het lijkt en voorziet in verschillende regelingen onder specifieke voorwaarden. Wat zegt de wet over uw rechten en verplichtingen als werkgever? Hoe plan, vergoed en registreer je deze overuren? Gespecialiseerd in tijdregistratie biedt Kelio u middelen en advies om uw HR-processen te optimaliseren.
Arbeidstijd en overuren in België: wat zegt de wet?
In België is de wettelijke arbeidstijd vastgesteld op 38 uur per week. Dit verwijst naar de daadwerkelijke tijd die ter beschikking staat van de werkgever, exclusief pauzes en reistijd tussen huis en werk. In principe mag een werknemer deze urennorm niet overschrijden, behalve voor handelsvertegenwoordigers en vertrouwenspersoneel.
Wat is een overuur? Definitie.
Elk uur dat wordt gewerkt bovenop het voltijdse werkschema is een overuur. De wetgever heeft twee hoofdtypen overuren in België gedefinieerd, respectievelijk op initiatief van de werkgever of de werknemer. Flexibele arbeidsregelingen en collectieve arbeidsovereenkomsten hebben ook invloed op de toepasselijke bepalingen inzake bijkomende arbeid
De verschillende soorten overuren in België
Klassieke overuren
De voorwaarden die overuren in België regelen, zijn vastgelegd in de wet van 16 maart 1971. De werkgever kan zijn werknemers alleen om extra arbeid vragen wegens een buitengewone toename van het werk of een onvoorziene noodzaak. De arbeidstijd, inclusief overuren, mag niet meer bedragen dan 11 uur per dag of 50 uur per week. Deze extra uren worden betaald met een toeslag en geven recht op een betaalde recuperatieperiode. Om dit systeem te implementeren, moet de werkgever een specifieke procedure volgen.
Vrijwillige overuren
Op 1 februari 2017 werd de wet van 1971 gewijzigd, waarbij het concept van "vrijwillige overuren" werd ingevoerd. Deze regeling is bedoeld voor werknemers die vrijwillig extra werk willen verrichten om hun inkomen te verhogen. De procedure is dan vereenvoudigd: de vrijwillige werknemer en zijn werkgever sluiten een schriftelijke overeenkomst, die zes maanden geldig is en kan worden verlengd. De werknemer mag tot 120 vrijwillige overuren per kalenderjaar presteren, zonder specifieke reden. Deze arbeidstijd geeft recht op een toeslag, maar hoeft niet te worden gecompenseerd.
Relance-overuren
Tijdens de interprofessionele onderhandelingen en in het kader van maatregelen ter bevordering van de werkgelegenheid, werd het concept van "relance-overuren" ingevoerd. Een wetsvoorstel dat op 1 juli 2023 van kracht werd, staat de prestatie van driemaal 120 heroplevingsuren toe. Deze prestaties worden niet gecompenseerd en zijn niet onderworpen aan een toeslag. Ze zijn echter vrijgesteld van bedrijfsvoorheffing en sociale bijdragen. Deze extra heroplevingsuren worden opgeteld bij de vrijwillige uren, zonder specifieke volgorde. Ze moeten echter worden verdeeld over 3 referentieperiodes.
Voorbeeld: voor de overeenkomst 2024-2025 kunnen 120 heroplevingsuren worden gepresteerd in het 3e en 4e kwartaal van 2023, 120 uur in 2024 en 120 uur in het 1e en 2e kwartaal van 2025.
Hoe beheer je overuren in België?
Hoe beheer je overuren in België?
Tijdregistratie is een centraal probleem binnen HR. Een slecht beheer kan leiden tot soms ernstige gevolgen. Als uw bedrijf de organisatie van extra arbeidsprestaties niet beheerst, riskeert u betwistingen van uw personeel en juridische procedures. Een slechte planning van het werk verhindert dat u profiteert van de vele operationele en financiële voordelen van dit systeem. Het leidt ook tot tijdverlies voor uw HR-teams en een daling van de motivatie van uw personeel.
Hoe volg je optimaal overuren op in België?
Momenteel is het registreren van overuren in België niet verplicht, hoewel de Europese rechtspraak de relevantie ervan heeft vastgesteld. De opvolging van extra arbeidstijd blijft echter cruciaal voor een efficiënt HR-beheer. Kelio biedt u een krachtig en betrouwbaar hulpmiddel om de gewerkte overuren van uw personeel te volgen en te registreren. Met ons HRIS heeft u een duidelijk en objectief overzicht, wat uw wettelijke naleving optimaliseert en u helpt de communicatie met uw werknemers rustig te beheren.
Veelgestelde vragen over overuren
Wat is de maximale duur van toegestane overuren per week in de privésector in België?
In België is de wettelijke arbeidstijd vastgesteld op 38 uur per week. Inclusief overuren mag een werknemer tot 50 uur per week presteren. Theoretisch gezien is de maximale wekelijkse duur van overuren dus 12 uur. Er zijn uitzonderingen die overschrijding mogelijk maken, vooral in geval van overmacht. Sommige regelingen volgen specifieke regels, zoals compenserend verlof voor arbeidsduurvermindering (ADV) of kleine en grote flexibiliteit.
Hoe worden overuren berekend in het kader van een arbeidsovereenkomst in België?
Om de overuren bij te houden, moet de werkgever beschikken over een systeem voor het registreren van de arbeidstijd. Met een prikklok of een gelijkwaardig apparaat stellen de HR-teams de prestaties van elke werknemer vast. Vervolgens moet de extra arbeidstijd worden geïsoleerd door de wettelijke uren af te trekken van het totaal gepresteerde aantal uren. Afhankelijk van de situatie moet de werkgever ook identificeren welke uren als "vrijwillig" of “relance" worden beschouwd. Deze nauwkeurige berekening stelt de werkgever in staat om de verschuldigde toeslag en de totale vergoeding correct te bepalen. Voor het berekenen van overuren maakt een efficiënt beheersysteem, dat is gekoppeld aan uw registratiesysteem, de taak eenvoudiger en zorgt het voor nauwkeurige resultaten.
Hoeveel overuren mag een werknemer per jaar presteren?
Een werknemer kan op vrijwillige basis tot 120 overuren per jaar presteren. Sommige CAO's staan een overschrijding van maximaal 360 uur per kalenderjaar toe. De relance-uren zijn beperkt tot drie quota van 120 uur, verdeeld over bepaalde periodes. Zonder specifieke limiet wordt het aantal klassieke overuren beïnvloed door de verplichting van de werkgever om binnen het lopende kwartaal compenserend verlof te garanderen.
Hoe worden overuren betaald?
Overuren in België leiden in principe tot de betaling van een toeslag van 50% of 100% als deze uren in het weekend of op feestdagen worden gepresteerd. Deze regel is van toepassing op vrijwillige overuren, maar niet op heroplevingsuren, die een fiscaal en sociaal voordeel genieten.
Zijn bijkomende uren overuren?
Nee. Bijkomende uren, vaak gepresteerd door deeltijdse werknemers, overschrijden het contractuele uurrooster, maar niet de wettelijke maximale arbeidstijd. De paritaire comités bepalen de voorwaarden voor de uitvoering van deze uren met betrekking tot toeslagen of compenserend verlof.
Ontdek Kelio, aarzel zeker niet om een gratis en toegepaste demo te vragen!
