Arbeiders en bedienden die meer dan zes uur aan één stuk werken, moeten minstens een kwartier pauze nemen. Daarnaast moet er tussen twee arbeidsprestaties minstens 11 uur rusttijd zitten. Het gaat hierbij steeds om minima: veel cao’s leggen standaard langere pauzetijden op en ook als werkgever bent u vrij om af te wijken van de minimale rusttijden. Hoe dat werkt, leggen de hr-experten van Kelio hieronder uit. We bespreken ook enkele uitzonderingen.
Wat zegt de wet over de minimale pauzetijd voor werknemers?
Werknemers moeten volgens de wet zowel tijdens het werk als tussen twee arbeidsprestaties voldoende rust krijgen.
Pauzetijd tijdens arbeidsprestaties
Een medewerker mag maximaal zes uur zonder onderbreking werken. Duurt de werkdag langer? Dan moet de persoon minstens 15 minuten pauze krijgen.
Rusttijden tussen twee arbeidsprestaties
Tussen twee arbeidsprestaties moet er dan weer minstens elf uur zitten. Iemand die ’s avonds om 20:00 stopt, mag de volgende dag pas ten vroegste om 7:00 opnieuw beginnen.
Bovendien heeft iedereen recht op een wekelijkse werkonderbreking van 35 opeenvolgende uren. Die onderbreking wordt gewoonlijk gecombineerd met de zondagsrust (24 + 11 uur). Is zondagsarbeid de norm binnen uw sector? Dan moet u uw medewerkers een inhaaldag voorstellen.
In heel uitzonderlijke gevallen kan er afgeweken worden van deze principes. Dat staat dan gewoonlijk vermeld in de collectieve arbeidsovereenkomst (cao). Een voorbeeld van zo’n afwijking zijn de opgesplitste werkperiodes in de horeca.
Is meer pauzetijd ook mogelijk?
Jazeker! De tijden in de wet zijn slechts minima. In de praktijk merken we dat heel wat werkgevers via hun arbeidsreglement langere pauzes toestaan. Zo is een middagpauze van dertig minuten goed ingeburgerd en in veel gevallen zelfs verplicht.
Ook werknemer- en werkgeversorganisaties kunnen langere pauzetijden onderhandelen die dan opgenomen worden in cao's. Lees dus altijd grondig de regels binnen uw sector.
Ook interessant: Is tijdregistratie verplicht voor werkgevers?
Op wie zijn deze minima van toepassing?
De regels hierboven zijn van toepassing op werknemers met een arbeidsovereenkomst en op personen die onder het gezag van een andere persoon werken, maar dan zonder arbeidsovereenkomst.
Voor ambtenaren gelden er aparte regels. Ook voor de volgende groepen zijn de pauzetijden anders geregeld:
- Personen die werkzaam zijn in een familieonderneming waar gewoonlijk alleen bloedverwanten, aanverwanten of pleegkinderen arbeid verrichten onder het uitsluitend gezag van de vader, de moeder of de voogd;
- Varend personeel in de zeevisserij of de burgerluchtvaart;
- Personen met een leidende functie of een vertrouwenspost;
- Dienstboden;
- Handelsvertegenwoordigers;
- Huisarbeiders;
Artsen, veeartsen, tandartsen en geneesheren-specialisten in opleiding.
Alle regels rond minimale pauzetijden zijn gewoonlijk terug te vinden in een collectieve arbeidsovereenkomst, een koninklijk besluit of het arbeidsreglement. De afspraken verschillen sterk naargelang de sector, dus informeer u grondig.
Meer pauze voor jongeren
Jongeren onder de 18 jaar die als jobstudent werken, moeten al na 4,5 uur dertig minuten pauze krijgen. Tijdens een klassieke werkdag van 7,6 uur moeten ze dus één uur pauze nemen.
Volg pauzes makkelijk op met de tijdregistratietools van Kelio
Volgt u liever niet handmatig op of elke werknemer zijn of haar pauzetijden respecteert? De tijdregistratietools van Kelio houden voor u bij wanneer iemand in- of uitklokt en rustperiodes neemt.
Dankzij het handige dashboard weten teamleiders altijd wanneer hun teamleden beschikbaar zijn en met de vele statistieken maakt u in een handomdraai analyses. Als u het platform van Kelio koppelt met dat van uw sociaal secretariaat, worden de lonen bovendien automatisch aangepast aan de werkelijk gepresteerde uren.
Veelgestelde vragen
Hebben zwangere vrouwen recht op meer pauze?
Voor zwangere vrouwen voorziet de wet geen afwijkingen. Veel bedrijven geven echter wel wat extra pauzetijd via hun arbeidsreglement. Dat is dus perfect mogelijk.
Wil de werkneemster na de bevalling borstvoeding geven of melk afkolven? Dan heeft ze tot negen maanden na de bevalling recht op borstvoedingspauzes: één uur (of twee keer dertig minuten) voor een werkdag van minstens 7,5 uur of dertig minuten voor een dag van minstens 4 uur.
Borstvoedingspauzes zijn geen verplichting: de werkneemster mag zelf kiezen of ze ze neemt. Als werkgever mag u dit recht echter niet weigeren. Voorwaarde is wel dat de werkneemster een medisch attest kan voorleggen.
Zijn pauzes tijdens de werkuren een recht of een plicht?
Het gaat wel degelijk om een verplichting. Werknemers die meer dan zes uur aan één stuk werken, moeten verplicht een kwartier pauze inlassen (of langer, afhankelijk van de sectorafspraken). Ze mogen in principe niet doorwerken of de pauzetijd overslaan in de hoop vroeger naar huis te gaan.
Zijn pauzes op het werk betaald?
De wettelijk verplichte pauzes worden niet als arbeidstijd gezien en zijn dus onbetaald. Soms kunt u als werkgever van uw medewerkers verwachten dat ze beschikbaar zijn tijdens hun pauze, bijvoorbeeld om op oproepen te reageren. In dat geval kan de pauze wel als arbeidstijd gezien worden, maar dat moet dan vermeld staan in het arbeidsreglement.
